Kruisstraat 25

Omschrijving

Aan de rand van het historische centrum van Leeuwarden gelegen monumentaal herenhuis met een ommuurde stadstuin én achterom. Het pand is gebouwd in 1663 in opdracht van Piebe Jans en Antje Freerks.

Dit half-vrijstaande Rijksmonument bevat nog veel authentieke details, zoals balkenplafonds, paneeldeuren, schouwen, authentieke witjes, estriken en de originele spiltrap. De uitstraling geeft het een sfeervol en prettig karakter. Niet alleen hebben de huidige eigenaren geprobeerd deze details te behouden voor een volgende generatie, ook hebben zij vele verbeteringen doorgevoerd aan de woning. Zo is deze voorzien van nieuwe goten en hemelwaterafvoeren, zijn oude scheuren in de gevel op een zeer behoudende wijze gerestaureerd en is het buitenschilderwerk grondig aangepakt.

Kortom een parel aan de rand van de binnenstad, waar je eenmaal in de woning niets van de levendigheid in de stad merkt.

INDELING

De woning ligt op de hoek van de Kruisstraat met het Nieuwstraatje en springt door zijn vele raampartijen aan de voorzijde direct in het oog. Voor de woning is in 2022 een strook grond aangekocht om de oorspronkelijke stoep voor de woning te kunnen reconstrueren.

Komt men eenmaal door de voordeur binnen, dan is de entree zoals je mag verwachten bij een dergelijk pand. Hoge deuren, een schitterend houten plafond met omlijstingen, hoge paneeldeuren en een marmeren vloer. Op de benedenetage zijn een garderobe, eetkamer, keuken en de wc aanwezig. Evenals de toegang tot de ruime kelder.

Aan de rechterzijde van de gang bevindt zich de eetkamer. Deze is in het verleden gerestaureerd naar de laatste situatie van de restauratie die stadsarchitect Klaas Bockes Balck begin 18e eeuw heeft uitgevoerd. De eetkamer is voorzien van vloerverwarming waarover de originele estriken vloer is herplaatst. Daarnaast een schouw en prachtige lambrisering.

Aan het einde van de gang is in 2025 op historiserende wijze het toilet volledig vernieuwd. Eveneens voorzien van estriken, (nieuwe) Friese witjes en een fonteintje met messing kraantje van begin jaren twintig. Naast het toilet is de toegang naar de keuken.

Eenmaal in de keuken aangekomen zien we prachtige wanden van witjes, een bedstedewand met voorraadkast en een schouw waaronder een kookplaat met daarboven een afzuigkap is ingebouwd. In de hoek links van de schouw bevindt zich een toegang tot een gewelfd keldertje met ladder die ingericht kan worden als wijnkelder.

Via de keuken is ook de knusse en groene stadstuin te bereiken. In deze tuin is in 2025 een bijpassend tuinschuurtje gebouwd. De tuin is voorzien van een pergola die begroeid is met een trosroos en blauweregen. De bestrating bestraat uit Friese geeltjes. In de tuin is nog een gewelfde kelder aanwezig die niet toegankelijk is.

Via de trap is de opkamer en slaap en badkamer te bereiken. Deze bevinden zich tussen de begane grond en eerste verdieping. De opkamer (boven de kelder) is momenteel in gebruik als werkkamer en voorzien van een bedstede en inbouwkasten. De slaap- en badkamer bevinden zich hierboven en zijn ondanks hun niveauverschil en trapjes knus en warm. De badkamer heeft een inloopdouche, ligbad, wc en wastafel.

De bad- en slaapkamer achter ons latend komen we op een kleine overloop waar de grote en kleine salon zijn. De grote salon heeft een authentiek balkenplafond, schouw en inbouwkasten. Door de huidige eigenaren zijn hier de luiken en vensterbanken voor de ramen teruggebracht. Om ook in het najaar en de winter de kamer behaaglijk te maken is in 2023 een nieuw rookkanaal én een houtkachel geplaatst. In de schouw bevond zich oorspronkelijk een kunstwerk van Sytze Roelofs Nicolai uit 1778. Deze is medio jaren dertig door de gemeente verwijderd (in verband met de slechte staat van de woning) en momenteel hangt het werk in het stadhuis. Een volgende eigenaar kan deze via hen in bruikleen krijgen waardoor de schouw zijn allure helemaal terugkrijgt. Momenteel hangt er een replica.

In de kleine salon ernaast zijn eveneens de luiken en vensterbanken teruggebracht maar is ook besloten een kleine pantry te maken met inbouwkoelkast om niet telkens de trap op en af te hoeven naar de keuken. Deze ruimte zou eventueel ook als slaapkamer kunnen worden gebruikt.

Via de kleine overloop komt men uiteindelijk op de zolder, waar voorbereidingen getroffen zijn om een masterbedroom te realiseren. Hier is inmiddels water en een riool voorbereid.

Wat goed is om te weten: voor de erkenning als Rijksmonument in de jaren zestig is de oorspronkelijke dakkapel aan de voorzijde verwijderd. Het pand was indertijd in een slechte conditie en het matige onderhoud aan de dakkapel deed men besluiten deze te amoveren. Door de huidige eigenaren zijn nieuwe tekeningen gemaakt waarbij deze dakkapel weer is ingetekend. Evenals aan de achterzijde boven het trapgat, zodat de zolder zonder bukken te betreden is. Hiervoor kan dus eenvoudig, door de aanwezigheid van bouwtekeningen, vergunning worden aangevraagd.

Terug op de begane grond zijn in de sta-hoge kelder aansluitingen voor wasmachine en droger. Ook de cv-ketel (in 2022 vervangen) bevindt zich hier. Vanwege de hoge hardheid van het water in Leeuwarden is in datzelfde jaar een waterontharder geplaatst.

Bijzonderheden:
– eigen grond aan voorzijde woning voor reconstructie stoep
– goten vervangen (2022)
– herstel gevels en voegwerk (2022)
– schilderwerk (2022-2023)
– voorbereidingen badkamer 2e verdieping.
– rijksmonument
– toilet vernieuwd in 2025